Rosyjska dezinformacja wobec Zachodu nie opiera się wyłącznie na fałszywych informacjach. Jej skuteczność wynika przede wszystkim z umiejętnego wykorzystywania mitów, uproszczeń i narracji, które odpowiadają oczekiwaniom zachodnich elit politycznych, medialnych i intelektualnych. Propaganda Kremla działa nie dlatego, że jest wyrafinowana, lecz dlatego, że trafia na podatny grunt. Pisze o tym Grzegorz Ślubowski w tekście „Na co nabierają się ludzie Zachodu”
Mit „innej Rosji” – fundament narracji Kremla
Jednym z najczęściej wykorzystywanych schematów propagandowych jest przekonanie, że Rosja stanowi cywilizacyjny wyjątek, którego nie należy oceniać według standardów Zachodu. W tej narracji autorytaryzm, represje czy agresja zbrojna nie są wynikiem konkretnych decyzji politycznych, lecz „rosyjskiej specyfiki”. Taki sposób myślenia prowadzi do relatywizowania odpowiedzialności państwa rosyjskiego i obniżania wobec niego oczekiwań moralnych oraz prawnych.
Mit konserwatywnych Rosjan
Rosyjska propaganda chętnie przeciwstawia „konserwatywną”Rosję „zgniłemu” Zachodowi. To, że Rosjanie to konserwatywne społeczeństwo, to także mit. Tylko 4 proc. raz w tygodniu chodzi do cerkwi. I generalnie to Rosja ma duży problem z tradycyjnymi wartościami. I tak dla przykładu, według socjologów 70-80 proc. małżeństw kończy się w Rosji rozwodem. A wskaźnik 3,9 rozwodów na 1000 mieszkańców stawia Rosję w światowej czołówce pod tym względem. Dokładnie Rosjanie są na trzecim miejscu na świecie.
Narracja o „upokorzonym imperium”
Tekst wskazuje także na podatność Zachodu na narrację o rzekomym upokorzeniu Rosji po zakończeniu zimnej wojny. Tezy o „złamanych obietnicach NATO” czy „otaczaniu Rosji” ignorują fakty historyczne i suwerenność państw Europy Środkowo-Wschodniej. W ten sposób odpowiedzialność za agresję zostaje przesunięta z agresora na jego otoczenie, co jest jednym z kluczowych celów rosyjskiej dezinformacji.
Fałszywa symetria i zmęczenie odbiorcy
Rosyjska propaganda skutecznie wykorzystuje także zmęczenie zachodnich społeczeństw konfliktami. Poprzez hasła „obie strony są winne” czy „prawda leży pośrodku” wytwarzana jest fałszywa symetria, która rozmywa odpowiedzialność sprawcy. Tego typu narracje nie wymagają wiedzy ani analizy, a jednocześnie skutecznie osłabiają jednoznaczny osąd agresji.
Wnioski: dezinformacja jako spełnienie oczekiwań
Z analizy wynika jednoznacznie, że ludzie Zachodu nie ulegają rosyjskiej propagandzie dlatego, że jej nie rozumieją, lecz dlatego, że część jej przekazów potwierdza wygodne złudzenia. Dopóki Rosja będzie postrzegana przez pryzmat mitów, a nie faktów, dezinformacja Kremla pozostanie skutecznym narzędziem wojny informacyjnej.
Cały tekst: Grzegorz Ślubowski, Mityczna Rosja. Na co nabierają się ludzie Zachodu?
COMMENTS